Niets zo populair tegenwoordig, zo lijkt het wel, als kappen op de vakbond: zijn ze eens niet aan het staken, is de kans groot dat ze anderszins de boel aan het belazeren zijn. En toch durf ik zeggen, ook nu nog: leve de vakbond.
De ene na de andere aanval golft over de werknemersbeweging, luid toegejuicht in de media en op sociale fora. En amper iemand die zich de vraag stelt wie daar op termijn beter van wordt, en wie daarvan het slachtoffer zal zijn. Een tip: vandaag danst men de polonaise op de hoofdkwartieren van VBO, VOKA, en Unizo. En de rest staat er bij en kijkt er naar, of speelt, zoals Joris Luyendijk het zo treffend in zijn column wist te zeggen, de rol van nuttige idioot.
Te snel wordt ter verdediging van de vakbond naar het verleden gewezen, naar al wat ze ‘toen’ heeft bereikt. Toen is toen, en niets is voor altijd. We moeten de vakbond verdedigen, niet om toen, maar omdat hij ook nu nog broodnodig is. De voortdurende aanvallen op de werknemersbeweging verzwakt haar positie, en hoe zwakker de werknemersbeweging staat, hoe meer de werkgeversorganisaties de boel naar hun hand kunnen zetten.
Laat de geschiedenis van de vakbonden in de VS een les zijn: de toenemende inkomensongelijkheid valt er zo goed als perfect samen met de tanende macht van de vakbonden. Wat niet erg verwonderlijk is, natuurlijk: een zwakke vakbond heeft het een pak moeilijker om de belangen van werknemers te verdedigen. Waarom zou een bedrijfsleiding haar werknemers meer gunnen dan een zoethoudertje wanneer die werknemers toch geen vuist meer kunnen maken? En zie, plots stagneert het inkomen van het overgrote deel van de bevolking en worden hun rechten ondergraven.
Werkgeversorganisaties en hun acolieten hebben het volste recht om te proberen de macht van de werknemersbeweging te beknotten. Een zwakke werknemer betekent immers gemakkelijker zaakjes doen en gemakkelijker winst binnenrijven, en dat is nu eenmaal wat een bedrijf nastreeft. Dat zo de ongelijkheid hand over hand zal toenemen (en niet zomaar terug te draaien is), en dat zo de positie in de maatschappij van een meerderheid onder ons wordt ondergraven (macht zoekt geld, geld zoekt macht), daarover hoeven zij zich niet druk te maken. Maar aan al de rest: denk alsjeblieft goed na vooraleer je mee met modder naar de vakbond begint te gooien. De kans is groot dat je zelf in de modder zult belanden.
Volledig eens met wat je zegt, al vind ik dat de vakbonden in ons land ook wel erg incompetent geleid worden. Zeker op gebied van communicatie lijken ze vaak enkel te spreken tegen de eigen leden, terwijl de publieke opinie toch ook in het achterhoofd gehouden moet worden. De vijandige instelling van de pers helpt hier natuurlijk ook niet aan.
Ik geef toe dat ze niet altijd hun best lijken doen om positief in beeld gebracht te worden. Ik vermoed dat de negatieve houding tegenover al wat de vakbond doet hen snel in het defensief doet schieten, wat dan weer negatief overkomt, wat dan weer… Soit, niet makkelijk om uit die spiraal te raken, maar ze zullen wel moeten.
Andere bemerking: ik heb de commentaar gekregen dat ik té negatief over werkgevers ben, dat ik hen allen, nogal karikaturaal, louter als meedogenloze uitzuigers zie. Niet dus. Maar zonder een tegengewicht tegenover de macht van de werkgeversorganisaties (die, nogal logisch, de regels zoveel mogelijk in hun voordeel willen geschreven zien — net zoals dat omgekeerd ook geldt), ben je als individuele werknemer overgeleverd aan de goodwill van je werkgever. En dat is niet meteen het best denkbare scenario.