Heibel in Vlaanderen: CD&V-Gent zet een persoon met een verstandelijke handicap op de lijst. De reacties vielen te voorspellen: als het al geen verkiezingsstunt was, dan wel simpelweg clownesk. Een interessantere reactie was die van Nancy Lievyns en Jos Wouters, stafmedewerkers bij GRIP (Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap vzw). Zij sprongen CD&V bij, want, zo schrijven ze, “we leven in een diverse samenleving. Ons politiek systeem moet daarvan een afspiegeling zijn.” Er wonen mannen en vrouwen in Gent, in Vlaanderen, in België, hetero’s en homo’s, autochtonen en allochtonen, mensen met deze of gene handicap – en die moeten allen hun plaatsje krijgen op de banken van de gemeenteraad of het parlement, want “alleen dan worden alle mensen vertegenwoordigd.”

Maar is dat geen enorm verarmend beeld van wat representativiteit in onze democratie inhoudt? Lievyns en Wouters vertrekken vanuit de veronderstelling dat alleen wie op mij lijkt (fysiek, mentaal, in sociale positie of maatschappelijke rol…), mij ook legitiem kan vertegenwoordigen. Alleen wie samen met mij in hetzelfde hokje geplaatst kan worden, mag pretenderen voor mij en mijn hokje in gemeenteraad of parlement te zetelen – een parlement dat blijkbaar moet gezien worden als een strijdtoneel waar elke vertegenwoordiger zoveel mogelijk moet zien binnen te halen voor hem of haar en wie genoeg op hem of haar lijkt.

Dit beeld van wat een representatieve vertegenwoordiging hoort in te houden is niet nieuw, maar het is jammer dat het meer en meer opgang vindt. Het is het beeld van een democratie waarin we mensen niet kiezen omdat we geloven dat zij, elk naar eigen inzicht, het belang van allen en de hele samenleving voor ogen hebben, maar omdat we geloven dat ze het best ons eigen belang kunnen verdedigen, tegen de belangen van anderen in. Het is waarschijnlijk pijnlijk naïef van me, maar ik hoop dat een volksvertegenwoordig meer kan en mag zijn dan de verdediger van een particulier groepsbelang – ik hoop dat hij of zij echt een volksvertegenwoordiger kan zijn. Of zoals Edmund Burke het formuleerde:

Parliament is not a congress of ambassadors from different and hostile interests, which interest each must maintain, as an agent and advocate, against other agents and advocates; but Parliament is a deliberative assembly of one nation, with one interest, that of the whole. … You choose a member, indeed; but when you have chosen him he is not a member of Bristol, but he is a member of Parliament.

Het is aan ons om te kiezen aan welke standaarden we onze volksvertegenwoordigers willen houden; wanneer we hen louter zien als de verdedigers van de belangen van wie het meest op hen lijkt (fysiek, mentaal, in sociale positie of maatschappelijke rol…), is dat een keuze die we zelf hebben gemaakt.