Maakt iedereen die in België geboren en getogen is volwaardig deel uit van deze samenleving, met alle plichten en ook alle rechten die daarbij horen? En kan de staat – niet het gerecht, maar de administratie – iemand zwaar bestraffen, louter op grond van vermoedens, zonder dat een rechtbank zich moet uitspreken over zijn schuld of onschuld? Op die twee vragen moeten onze volksvertegenwoordigers donderdag een antwoord geven.

Dan stemmen zij immers over een wet die staatssecretaris voor Asiel en Migratie Francken (N-VA) en zijn administratie de mogelijkheid geeft mensen die hun hele leven legaal in België hebben gewoond het land uit te zetten op grond van “aanwijzingen” dat “de vreemdeling een bedreiging is voor de openbare orde of de nationale veiligheid” (alle citaten komen uit het wetsontwerp). Een veroordeling voor strafbare feiten is “geen voorwaarde sine qua non”: het vermoeden van de administratie volstaat.

De wet is nodig om hen “voldoende vrijheid van handelen” te geven, en de “waarborgen” die inwoners van dit land momenteel genieten “verhinderen de bevoegde overheden efficiënt op te treden.” Iemand uit dit land verbannen, wordt zo een puur administratieve beslissing waar geen rechtbank, laat staan een veroordeling, aan te pas hoeft te komen: de ambtenaar wikt, de ambtenaar beschikt. Lekker efficiënt.

Ter verdediging schermt Francken graag met het terroristische gevaar: hij gelooft dus werkelijk dat we veiliger zijn wanneer iemand die echt een aanslag zou beramen de grens over wordt geflikkerd, dan wanneer hij wordt berecht en vastgezet. Dat zo’n vermeende terrorist uitwijzen naar bijvoorbeeld Frankrijk eerder onze zuiderbuur in gevaar brengt dan onze veiligheid verhoogt – hun terrorist, hun probleem – zal Francken een zorg zijn.

Bovendien beperkt de wet zich niet tot aanwijzingen van terrorisme, maar kan de administratie elk vermoeden van een minder of meer ernstige “verstoring van de openbare orde” aangrijpen om iemand het land uit te zetten. Is die maatregel buiten alle proportie of blijkt er eigenlijk niets aan de hand, dan moet de gestrafte achteraf maar bij een rechter proberen aan te kloppen. Dat hij ondertussen van huis en haard verbannen wordt: tough luck.

Het recht op een eerlijk proces overboord gooien als inefficiënt, en al die macht over het leven van een persoon in handen leggen van een staatssecretaris of zijn ambtenaar: geen rechtgeaard liberaal kan de inwoners van een land zo afhankelijk maken van de willekeur van de staat.

Mensen die hier van kinds af hebben gewoond duidelijk maken dat zij België nooit echt hun thuis mogen noemen, dat zij hier altijd hoogstens te gast zullen zijn: geen christendemocraat kan zo’n onderscheid tolereren tussen wie wel en wie niet volwaardig tot onze samenleving zou behoren. Hebben onze volksvertegenwoordigers de moed van hun overtuiging, verbannen zij deze onzalige wet, die elk rechtsgevoel tart en onze buren veroordeelt tot tweederangsstatus, naar de vuilnisbak. Als deze aanfluiting passeert zonder dat een storm van protest opsteekt, is dit geen democratie maar een lethargie.

– Dit stuk verscheen op 07/02 in De Morgen.