Hoogoplopende verontwaardiging, bijtend cynisme, schaamte om het Belg zijn zelve: een onstuitbare modderstroom van emoties, losgewrikt na aanhoudende slagregens, overspoelde weldenkend Vlaanderen. De laatste bui, een met omstandig borstgeroffel en nauwelijks ingehouden triomfalisme gepubliceerd artikel in De Morgen, was er te veel aan geweest. Wat iedereen al lang vermoedde weten we nu wel zeker: we leven in een apenland.

In de zonnige nazomer van 2011, onder druk gezet door het in elkaar klappen van Dexia, schreef de regering in zeven haasten een Koninklijk Besluit bij elkaar waardoor de 800.000 coöperanten van Arco (de financiële poot van het ACW) van dezelfde regeling zouden kunnen genieten als andere spaarders: in geval van bankroet komt de Belgische Staat tussenbeide; Arco-coöperanten moeten dus net zomin vrezen dat hun spaargeld in rook zal opgaan als de klanten van KBC of Belfius.

Tot zover niets dat we nog niet wisten, niets dat kan verklaren waarom net nu de modderstroom aan een rotvaart en met veel kabaal van de helling denderde. Wat dan wel de finale oorzaak was? De volgende onthulling van Steven Samyn:

Uit vertrouwelijke brieven blijkt dat er bij de uitwerking van de waarborgregeling achter de schermen intens werd samengewerkt tussen Arco, ACV, en bevriende CD&V-kabinetten.

Kort gezegd bestaat de onthulling er dus in dat een bepaald KB niet alleen op maat werd geschreven van de 800.000 Arco-coöperanten, wat we al anderhalf jaar wisten, maar dat Arco zelf ook meeschreef aan dat KB. Stomverbaasd en hoogst verbolgen op de koop toe viel de ene journalist na de andere opiniemaker van zijn stoel. Een belangenorganisatie die tussenkomt in wetgeving die haar aangaat, suggesties doorstuurt, aanpassingen vraagt? Absoluut ongehoord! En alleen dankzij het volhardende en moedige graafwerk van De Morgen eindelijk aan het licht gekomen! En dan durven politici dit nog te verdedigen ook! Schandalig! Geert Noels was niet de enige die zijn verbazing nauwelijks de baas kon:

Ofwel waren zij die pretenderen ons te informeren over het politieke reilen en zeilen in België werkelijk compleet verrast —en dat zou een nogal vernietigend oordeel inhouden over hun berichtgeving en analyse—, ofwel is het een bende huichelaars. Ik vrees het tweede.

Stel dat de Vlaamse regering werkt aan een decreet dat de leerachterstand moet aanpakken van kinderen die opgroeien in armoede. De regering zou dat kunnen doen zonder haar oor te luisteren te leggen bij de mensen om wie het gaat, of ze zou bij het opstellen van het decreet armoedeorganisaties nauw kunnen betrekken. En dat laatste betekent ook dat die organisaties geregeld voorstellen om andere opties te overwegen, andere maatregelen te treffen, zaken in het ontwerpdecreet anders te formuleren. En soms worden ze daarin door het betrokken kabinet ook gevolgd, en keurt de regering uiteindelijk een decreet goed dat meegeschreven is door, jawel, een belangenorganisatie. Hoor ik daar iemand uit de lucht vallen van verbazing? Snakt daar iemand geschokt naar adem?

Je kunt in bovenstaande alinea het voorbeeld naar goeddunken aanpassen. De regering wil de technologiesector een duwtje in de rug geven? Ze zou goed gek zijn om niet nauw te overleggen met Agoria. Vlaanderen wil een nieuwe milieuregelgeving implementeren die gevolgen heeft voor de landbouw? Ze zouden nogal lachen bij de Boerenbond als ze niet gehoord werden. Hoor ik daar weer iemand uit de lucht vallen van verbazing? Snakt daar weerom iemand geschokt naar adem?

Geert Noels alleszins wel. Hij beweert immers er geen flauw benul van gehad te hebben dat lobbygroepen meeschrijven aan wetgeving. Meer zelfs: wie dat vreemd vindt, krijgt meteen het verwijt hem te belasteren.

Geert Noels (maar we hadden net zo goed een ander voorbeeld kunnen nemen), die graag mag opdraven als expert in de Vlaamse media telkens iets van ver of dichtbij te maken heeft met economie en politieke besluitvorming, beweert dus stellig niet te weten hoe politieke besluitvorming eigenlijk werkt. Dat is dan genoteerd. Het moet zijn dat hij voor afgelopen zaterdag ook nooit een krant heeft vastgehad of, alleszins, er toch niet in slaagt iets af te leiden uit wat in een krant verschijnt.

Want wat lazen we bijvoorbeeld in De Tijd van 21 december 2010? N-VA-kamerfractieleider Jan Jambon laat een mail sturen naar alle Nederlandstalige parlementsleden en senatoren met de warme oproep lid te worden van de “Diamantclub”, voorgezeten door hemzelve, en met als ondervoorzitters Servais Verherstraeten (CD&V) en Willem-Frederik Schiltz (Open VLD). Doel van de Diamantclub? De Tijd-journalist Lars Bové citeert uit de mail:

In De Diamantclub willen we politici samenbrengen, die de waarden en de belangen van onze diamanthandel verdedigen.

De belangen van de diamanthandel verdedig je, bijvoorbeeld, door een wetsvoorstel in te dienen dat het veel moeilijker maakt voor het parket om in fraudezaken diamanten in beslag te laten nemen (voorstel, onder luid protest van het parket, ingediend door o.a. Bart De Wever, Melchior Wathelet, en Renaat Landuyt). En als de Raad van State dat wetsvoorstel keldert, dan probeer je het toch gewoon opnieuw (hé kijk, daar heb Jan Jambon weer).

Ondertussen moeten wij er dus wel van uit gaan dat alle zielen die doen alsof ze diep geschokt en verontwaardigd zijn door de ontdekking dat Arco betrokken was bij het KB dat hun coöperanten beschermde, zulke berichten helemaal hebben gemist. Of, en dat kan ook natuurlijk, dat ze werkelijk geloven dat de diamantlobby zelf he-le-maal niks te maken heeft met De Diamantclub, laat staan dat ze de betrokken parlementsleden iets zou influisteren. Het idee alleen al. Waanzin!

(Ik zou hier nog kunnen verwijzen naar de zaak-Chodiev. Of naar de Mining Development Corporation. Of…)

Laten we elkaar alsjeblieft geen blaasjes wijsmaken. Al die journalisten en al die opiniemakers, om nog te zwijgen van al die politici, die zo enthousiast hun gal spuwen over de ‘onthullingen’ van De Morgen, die weten best dat het een gangbare praktijk is dat belangenorganisaties en lobbygroepen nauw betrokken zijn bij de regelgeving. Soms is die betrokkenheid onschuldig, soms is ze meer dan problematisch. En soms zal het zich in een grijze zone bevinden. Maar liever dan dat te schrijven, liever dan te informeren en te duiden, hollen we graag mee in het schandaaltje van de dag. (Je kunt je trouwens afvragen hoe gezond voor de democratie dat is, mensen op zulke wijze misleiden over de manier waarop politieke besluitvorming werkt.) Ik begrijp dat wel: je creëert nu eenmaal meer spektakel door te doen alsof iets spectaculairs is dan door nuances aan te brengen, en hoe spectaculairder, hoe meer naar je geluisterd wordt. En uiteindelijk willen we allemaal graag gehoord en gelezen worden (waarom schrijf ik dit anders, denk je?). Ik kan me dus goed voorstellen dat Steven Samyn zat te glimmen van trots terwijl hij zijn verhaaltje aan het uittikken was. Dat maakt de verontwaardiging en de verbolgenheid waarmee onze journalisten, opiniemakers, en zelfs sommige politici ons nu om de oren slaan niet minder huichelachtig.