Heel even was het herrie in Europa, en leek er op de verontwaardiging van onze dames en heren politici geen maat te staan. ‘Ongehoord!’, klonk het, ‘Een heuse schande!’, ‘Dit gaat lijnrecht in tegen alles waar ons Europa voor staat!’ Natuurlijk, de tijden zijn wat ze zijn, en dus betekent verontwaardigd zijn: een boze tweet de wereld in sturen, hashtag inbegrepen. (Dit geldt natuurlijk net zo goed voor mij.) Maar toch, het viel op: politici van ongeveer al onze partijen deden vrolijk mee in het stampij maken. Het kon niet, en het mocht niet, en moesten ze kunnen, ze zouden er snel een stokje voor steken!
Waarvoor dan precies, vraagt u zich af? Roamingtarieven. Wanneer u in het buitenland belt of met uw gsm het internet raadpleegt, vindt u nadien weleens een fikse rekening in de bus. En dat moest nu maar eens gedaan zijn. Het Europees Parlement had daarover een hele tijd geleden al allerlei regels afgesproken waardoor die dure rekeningen binnenkort verleden tijd zouden moeten zijn, maar nu bleken de landen onderling -onder druk van de telecommaatschappijen?- de hele boel op de lange baan te willen schuiven. Waardoor u dus nog langer geconfronteerd zult worden met een dure gsm-rekening wanneer u vanuit het buitenland belt.
“Warm pleidooi voor Europa zonder grenzen”, tweette bijvoorbeeld Wouter Beke, “Schaf roamingkosten af.” Nu kunt u wel zeggen, Ja hoor eens, meneer Beke, zit uw partij niet ook mee in een regering die gezellig aanschuift aan die Europese onderonsjes?
En kunnen u en uw regering dan dáár niet op tafel kloppen, en zeggen, “Luister eens hier, hoogedelgeboren heren en dames, Ik ben voor een Europa zonder grenzen, en dat betekent, zoals u allen zeer goed weet, dat ik niet, en ik herhaal, dat ik niet zal accepteren dat nog langer een cent méér te moeten betalen wanneer ik vanuit Parijs bel dan wanneer ik in Brussel bel. Dat moet nu maar eens eindelijk gedaan zijn!” – Maar goed, ik begrijp best dat een Europese top voor onze ministers eerder een vlucht voor het constante gekibbel thuis is dan een gelegenheid om ook daar heibel te schoppen, en dus moet het maar via een tweet. Waarin dus gepleit wordt voor een “Europa zonder grenzen.”
“Europa zonder grenzen.” Diezelfde dag: nog maar eens bericht over vluchtelingen gestorven op zee in een poging dit ‘Europa zonder grenzen’ te bereiken. Een nauwelijks zeewaardige sloep, achtergelaten op de golven, vol bange jonge mannen en vrouwen. Drenkelingen uit het water gehaald. Kinderen van een rubberbootje geplukt.
In de eerste twee maanden alleen al van dit jaar stierven 500 mensen op de Middellandse Zee, op de vlucht voor geweld en op zoek naar dit ‘Europa zonder grenzen’ – evenveel als in heel 2012. Heeft er iemand één politicus gehoord? Al was het maar één enkele tweet, het hoeft niet eens met de woorden ‘Europa zonder grenzen’? – Niets. Stilte.
Het afschaffen van roamingkosten, ja, daar zal een mens zich nog eens over opwinden, dat is waar een Europa zonder grenzen voor moet staan. Maar het redden van mensen zo radeloos dat ze bereid zijn familie en vrienden, have en goed, achter te laten en op een gammele schuit te kruipen? Geen hond die er van wakker ligt, geen politicus die er zijn mond over open doet of bereid is zijn nek ervoor uit te steken. Integendeel.
Nadat Italië kloeg dat de andere Europese landen misschien iets meer mochten bijdragen aan de reddingsacties op zee -Italië droeg de last van Operatie Mare Nostrum immers alleen-, besliste Europa de operatie over te nemen. Maar in plaats van de reddingsacties verder uit te voeren, schroefde Europa ze drastisch terug: minder schepen, minder ver op zee, en dus minder opgepikte vluchtelingen. Uit budgettaire overwegingen: het redden van mensenlevens is te duur (wat aan de Financial Times de cynische commentaar ontlokte dat het budget van Operatie Mare Nostrum overeenstemde met “a rounding error on the scale of EU budgets”). Heeft er iemand één politicus gehoord? Al was het maar één enkele tweet? – Niets. Stilte.
Dat is niet moeilijk te verklaren. Want wat willen wij? Goedkoper bellen in het buitenland? Of meer vluchtelingen in ons land? Dus maken politici zich druk over het ene, en zwijgen ze over het andere. En wij, wanneer we deze zomer, op vakantie, aan de rand van de Middellandse Zee staan -Mare Nostrum, onze zee-, en we naar het thuisfront bellen om te vertellen hoe mooi het weer is, en hoe mooi de zee, hoe warm het water en hoe heerlijk het eten (alleen jammer dat het zo dúúr is, dat telefoneren naar huis, dat die politici dáár niet eens iets aan doen), wanneer wij daar aan zee staan zullen wij niet denken aan die vijfhonderd mensen die dit jaar al gestorven zijn.
Wij zullen niet denken aan hun naam. Wij zullen niet denken aan wie hun moeder is en wie hun vader, aan het dorp of de stad die ze in angst verlieten, aan de plek waar ze begraven zijn. Wij zullen niet denken.
matthias somers 